Czy dieta wpływa na zdrowie zębów? Każdy odpowie twierdząco. Nie powinno się jeść słodyczy, należy myć zęby po zjedzeniu posiłków. Ale czy tylko to? Zostałam poproszona o napisanie zaleceń żywieniowych dla kampanii edukacyjnej Mleczne Stałe Zdrowe i zagłębiłam się w temacie połączeń diety i zdrowych zębów 🙂 

Słodycze, białe pieczywo, cukry proste…

W sierocińcu, w latach 1947 – 1962 przeprowadzono badania wśród dzieci mieszkających a australijskim sierocińcu. Dzieci były na diecie laktowegetariańskiej (czyli bez mięsa, z produktami mlecznymi), bez cukru oraz z minimalną ilością białego pieczywa. Mimo minimalnego poziomu higieny i braku fluoru, próchnicę miało 54% dzieci. W tym czasie u grupy kontrolnej (dzieci żyjącymi poza sierocińcem) odsetek próchnicy wynosił 99%. Gdy los dzieci z sierocińca poprawiał się, zaczynały jeść wszystkie dostępne produkty…. Próchnica objęła wszystkie z nich.

Przekąski zmorą szczupłej sylwetki i zębów

Pewnie teraz myślicie, że macie super szczoteczki i pasty, więc możecie jeść wszystko, bo to zapewnia zdrowe zęby. No to proszę, kolejne badanie. Przeprowadzone w szwedzkim szpitalu psychiatrycznym. Pacjenci jedli duże ilości cukru, ale … podczas głównych posiłków (śniadanie, obiad, kolacja). I odsetek próchnicy (mimo złej higieny) był u nich mniejszy, niż gdy pozwolono im ‚wynosić’ posiłki ze stołówki i podjadać w ciągu dnia. Dlaczego?

pH jamy ustnej to 6,5-7. Gdy zjemy posiłek pH spada, i do normy wraca po 30-60 minutach. Ten czas zależy od tego ile cukru jest w daniu. Cukier jest bardzo niedobry dla naszego zdrowia, również dla zębów. Pisałam o tym ostatnio, przy okazji recenzowania książki „Słodziutki. Biografia cukru.” Wszystkie jedno – i dwucukry, są bardzo szybko i prosto metabolizowane do kwasów, które nie tylko odpowiadają za erupcję (niszczenie) szkliwa. Ułatwiają również przyklejanie się bakterii do powierzchni zębów.

A co powinniśmy jeść?

Pełna, urozmaicona i zbilansowana dieta jest tu bardzo istotna. Niedobory żywieniowe mogą prowadzić do słabszej mineralizacji i erozji zębów, a co za tym idzie słabszej ochrony przed bakteriami. Dla zdrowia zębów bardzo ważne są m.in. witaminy A oraz D. Niedobory witaminy A z jednej strony osłabiały szkliwo, z drugiej powodowały do zaniku ślinianek. Slina opłukuje naszą jamę ustną i przyspiesza jej oczyszczanie. Zawarte są w niej również enzymy, takie jak lizozym i laktoferryna, które hamują rozwój bakterii. Dlatego także niezmiernie istotne jest picie wody – która zwiększa wydzielanie śliny. Witamina D wraz z wapniem, fosforem i fluorem są budulcem mocnych zębów.

Dlaczego mówienie o cukrze jest ważne?

Badania pokazują, że niemal wszystkie dwuletnie dzieci w Polsce jedzą słodycze między posiłkami. W grupie sześciolatków jest nieco lepiej (ale czy to wynik będący powodem do radości?) bo tylko 60% z nich je coś słodkiego codziennie. Dzieci jedzące słodycze raz w tygodniu to wyjątek – zaledwie 7%! Cukier niszczy zęby, a chore zęby to nie tylko brak promiennego uśmiechu. To bakterie i stan zapalny, który rozsiewa się po całym organizmie. To także źle funkcjonujący pierwszy element układu pokarmowego, a więc i gorsze trawienie oraz wchłanianie, prowadzące do niedoborów.

Na stronie kampanii Mleczne Stałe Zdrowe są do pobrania materiały jak dbać o zdrowe zęby, przygotowane dla odpowiednich grup wiekowych (3-6, 6-9 oraz 10-13 lat). Program „Mleczne-Stałe-Zdrowe” powstał w celu uświadomienia – dzieciom, rodzicom oraz opiekunom – znaczenia zachowania higieny jamy ustnej i przestrzegania zasad zdrowego żywienia dla jakości życia człowieka. Organizatorem Programu jest Klinika Stomatologiczna Anam. Inicjatywa została objęta Patronatem Honorowym – Marszałka Województwa Mazowieckiego, Rzecznika Praw Pacjenta, Rzecznika Praw Dziecka oraz Naczelnej Izby Lekarskiej.