Dieta lekkostrawna
Och jak lekarze lubią zalecić: “dieta lekkostrawna” … i na tym zakończyć swoje wyjaśnienia. Ponieważ często tłumaczę Wam, co to oznacza w rozmowach i wiadomościach, dziś postanowiłam udzielić tej odpowiedzi pisemnie dla ogółu. A więc…!
Komu zalecana jest dieta lekkostrawna?
– osobom po operacjach w okresie rekonwalescencji lub przed nimi,
– chorym, ze stanem zapalnym błony śluzowej żołądka,
– dla pacjentów z chorobą wrzodową dwunastnicy i żołądka,
– w stanach zapalnych jelit i biegunkach,
– u niektórych chorych z nowotworami przewodu pokarmowego,
– przy chorobach infekcyjnych z gorączką (dieta powinna być zwiększona o 50% zalecanej wartości energetycznej),
– dla osób starszych.
Oczywiście biorąc pod uwagę stan zdrowia i powód do stosowania diety, powinna ona być nieco modyfikowana. Dlatego, najlepiej znając jej ogólne zalecenia, obserwować organizm i sprawdzać co jest najważniejsze. Poniżej sztywna baza.
Założenia diety lekkostrawnej
Ujmując najprościej, jest to sposób żywienia, który ma odciążyć przewód pokarmowy. Stosuje się ją z powodu wyraźnych wskazań, bywa, że ma ona być na chwilę, na przykład po operacji. Trudności pojawiają się przy długotrwałej konieczności jej przestrzegania. Wymaga to pewnej wprawy i dokładniejszego planowania. Na przykład powinno się unikać nadmiaru błonnika. Dlatego wykluczony jest m.in. pomidor. Ale już gdy obierzemy go ze skórki i pozbawimy pestek, w wielu przypadkach możemy go zjeść.
Jak każda dieta, dieta lekkostrawna powinna być indywidualnie zbilansowana pod względem makro- i mikroskładników. Główne zmiany polegają na dobieraniu technik przygotowywania posiłków w taki sposób, aby nie drażniły one układu pokarmowego. Najlepiej unikać smażenia i pieczenia z dużą ilością tłuszczu. A raczej wybierać posiłki gotowane w wodzie lub na parze.
- Dziennie powinno się spożywać około 4-5 posiłków, które są małe objętościowo. Przejadanie się może nadmiernie obciążyć przewód pokarmowy, co jest niepotrzebnym wysiłkiem dla organizmu. Dlatego jedzmy mniej, a częściej.
- Błonnik – u zdrowego człowieka przyczynia się do wielu korzystnych mechanizmów. Natomiast u innych może nasilać objawy i pogorszyć stan zdrowia. Dlatego w diecie łatwostrawnej zalecana ilość błonnika to 25 gramów dziennie.
Istnieją różne metody zmniejszania zawartości błonnika w produktach. Chociażby można je gotować, rozdrabniać. Jest to również obieranie owoców i warzyw oraz stosowanie oczyszczonych produktów zbożowych (białych mąk). Takie działania mają również swoje minusy, ponieważ biała mąka pozbawiona jest większości składników odżywczych.
- Należy ograniczyć spożywanie produktów i potraw tłustych, ostrych, smażonych, długo zalegających w żołądku i wzdymających (na przykład warzyw kapustnych i nasion roślin strączkowych).
W czasie biegunki, zaleca się podawanie odpowiednio większej ilości płynów. Warto także pamiętać o produktach, o działaniu zapierającym. Takich jak: napar z rumianku lub mięty, ryż, marchew gotowana czy mocna herbata bez cukru, suchary lub tarte jabłko.
Należy pamiętać o tym, że m.in. słodycze i cukier wzmaga fermentacje w jelitach i nasila objawy biegunek.
Produkty zalecane i przeciwwskazane w diecie lekkostrawnej.
Produkty | Zalecane | Zalecane w umiarkowanych ilościach | Niezalecane |
Pieczywo | Chleb pszenny, bułki, pieczywo półcukiernicze, grzanki | Pieczywo drożdżowe- cukiernicze, chleb graham | Chleb świeży, żytni, razowy, pieczywo chrupkie, pieczywo z otrębami |
Dodatki skrobiowe | Kasza manna, jęczmienna, jaglana, kuskus, ryż, ziemniaki, makaron nitki | Grube kasze, makarony pełnoziarniste, ryż brązowy – w zależności od tolerancji | Kluski francuskie, kluski kładzione, grube makarony |
Mięso, wędliny | Cielęcina, młoda wołowina, królik, indyk, kurczak, chude wędliny drobiowe | Wołowina, schab, kura, dziczyzna | Wieprzowina, baranina, gęś, kaczka, wędzone mięso |
Ryby | Chude ryby: dorsz, młody karp, pstrąg strumieniowy, sandacz, flądra, mintaj. | Ryby morskie: makrela, śledź, sardynka. Słodkowodne: leszcz | Tłuste gatunki: węgorz, karp, łosoś, sum |
Zupy i sosy | Buliony warzywne, jarzynowa, ziemniaczana, krupnik Sosy łagodne, jogurtowe, warzywne, na mące i mleku | Chudy rosół | Tłuste, zawiesiste, na wywarach mięsnych, grzybowych, kostkach rosołowych Sosy ostre, chrzanowe, musztardowe, śmietanowe |
Tłuszcze | Dodawane na surowo: olej sojowy, słonecznikowy, rzepakowy, oliwa z oliwek | Śmietana, margaryny miękkie | Smalec, słonina, margaryny twarde, boczek |
Warzywa | Młode i soczyste: marchew, dynia, kabaczek, pietruszka, seler, pomidory bez skórki | Szpinak, rabarbar, kalafior, brokuły, groszek zielony, sałata zielona | Warzywa kapustne, czosnek, cebula, suche nasiona roślin strączkowych, ogórki, brukiew, rzodkiewka, kalarepa, warzywa marynowane |
Owoce | Dojrzałe, soczyste, jagodowe, brzoskwinie, morele, jabłka pieczone, banany | Kiwi, melon, wiśnie, śliwki świeże i suszone | Gruszki, daktyle, czereśnie, owoce marynowane, kandyzowane |
Desery | Kisiele, budynie, galaretki, kompoty, bezy, suflety | Ciasta z kremem | Tłuste ciasta, torty, czekolada, batony, lody, chałwa |
Przyprawy | Łagodne, sok z cytryny, pietruszka, koperek, melisa, majeranek | Ocet winny, papryka słodka, bazylia, tymianek, kminek, estragon | Ostre, ocet ,pieprz, papryka ostra, chili, curry, musztarda, liść laurowy, gałka muszkatołowa |
Napoje | Herbaty ziołowe, owocowe, mleko 2% i poniżej, jogurt niskotłuszczowy, maślanka, wody niegazowane | Słaba herbata i kawa | Alkohol, kakao, czekolada, kawa, mocna herbata, napoje gazowane |
– Powyższa tabelka pochodzi z książki “Dietetyka” Heleny Ciborowskiej.
Gdy to dieta na lata…
Bywa, że niestety pacjenci z braku sił czy pomysłów ograniczają dietę do najprostszych rozwiązań, co może skutkować niedoborami, niedożywieniem i przedłużeniem czasu trwania choroby.
Jeżeli dieta lekkostrawna to coś, z czym musicie bliżej się zaprzyjaźnić, załączam link do książki o niej.