Janusz Korczak dodaje odwagi

Janusz Korczak kojarzy mi się z lekarzem i pedagogiem, opiekunem dzieci, który zginął ze swoimi podopiecznymi w Treblince. Teraz poznaję go jako autora książki pt.:”Król Maciuś pierwszy”. I przypomniałam sobie, że nie tak dawno odkryłam go jako współuczestnika poniższej rozmowy:

– Bo dusza, proszę pana, lżejsza jest od wódki; to jak człowiek sobie wypije, to ta dusza się podnosi do góry, do góry, aż wypłynie nareszcie.
– I tylko wtedy można ją widzieć w człowieku?

– A tak.

– A jak za wiele wypije, to dusza może zupełnie wypłynąć i już nie wraca/

– A tak, i człowiek umiera.

To fragment reportażu „Nędza Warszawy” z 1901 roku. Janusz Korczak rozmawia z biedakami w karczmie. /Antologia 100/XX.Tom 1/ – którą to polecam wszystkim dorosłym!

Seria z niezapominajką

Teraz chciałam napisać więcej o książkach dla dzieci (które są niezwykle wartościowe również dla dorosłych). Nie wiem czy powinnam się do tego przyznać, bo może wystawiam sobie złe świadectwo, i jak mówi Stasiu jestem Nieumiałkiem…. ale trudno. Ostatnio w naszym domu zagościło kilka nowych książek. Po kilku dniach czytania zorientowałam się, że pochodzą one z jednej serii, a gdy rozmawialiśmy z mężem, że to książki z naszego dzieciństwa (zaraz do tego wrócę) zrozumiałam intencję nazwania serii ‚Z niezapominajką’. No ale cóż, lepiej późno niż wcale! I gratuluję doboru pozycji w serii. Są w niej historie, które wszyscy znamy – Przygody lisa Witalisa, Marceli Szpak czy Proszę słonia. Zupełną niespodzianką dla nas była książka o Panu Soczewce Jana Brzechwy, myślałam że znam już wszystkie jego wierszyki. To wspaniała opowieść, cudownie rymowana, o operatorze, który na skutek wypadku trafia do puszczy i kręci film o zwierzętach.

Ponieważ jest dość krótka, Stasiu codziennie prosi żebyśmy przeczytali mu ją, a potem jeszcze “coś”. Teraz nowym “cosiem” jest Król Maciuś Pierwszy – bo skoro seria taka wspaniała, to poddamy się wyborowi jej twórców. I mimo, że to pozycja można powiedzieć klasyczna, jednak nie jestem w stanie powiedzieć nic więcej o Królu Maciusiu, poza tym, że był pierwszym, że był dzieckiem na tronie i … tyle. Przyznam się bez bicia: nie wiedziałam nawet, że autorem jego jest Janusz Korczak.

Czy dzieci powinny się martwić?

Po wesołym Panu Soczewce, czytam Stasiowi Maciusia i jakże mocno zdziwiłam się, gdy pierwsze strony to opis agonii ojca króla – konsultacje z lekarzami i szukanie pomocy dla niego oraz wahanie jak długo i czy w ogóle przeżyje. Maciuś jest świadkiem tych rozmów, choroba Ojca przypomina mu śmierć Matki i smutek po niej. Słyszy również drwiny ministrów, którzy pijąc wino zastanawiają się co z tronem, gdy zabraknie dorosłego monarchy. Pod pretekstem późnej pory skończyłam wieczorne czytanie i zaczęłam się zastanawiać, czy lektura jest na pewno odpowiednia dla mojego synka…

Napisał ją człowiek, który znał dzieci, rozumiał je, traktował po partnersku i teoretycznie zgadzam się z jego podejściem do człowieka (zarówno młodego jak i starszego – czemu wyraz dawał chociażby w swoich reportarzach). Pozbawiony był (jak mówili o nim jego bliscy) postawy oceniającej, czego mu nieco zazdroszczę (aczkolwiek nie wiem czy chciałabym zupełnie siebie pozbawić możliwości czerpania radości z wyzłośliwiania się). Ale do Maciusia! Postanowiłam, że książkę może schowam na jakiś czas i temat przycichnie. Nie udało się to, bo jedną z pierwszych próśb Stasia, jeszcze przed śniadaniem, było dalsze czytanie „Maciusia”. Zapytałam go w prost, czy nie sądzi, że książka jest zbyt smutna. I usłyszałam:

– Jest smutna, ale dzieci czasem muszą się martwić, bo potem się nie boją.

– A czego się nie boją?

– No na przykład, że umrze im i mama i tata. Bo wiedzą że Maciusiowi umarli i jeszcze miał dużo innych kłopotów, ale sobie poradził.

Odetchnęłam więc z ulgą, zaczęłam robić śniadanie, a książkę przekazałam bardziej wykwalifikowanemu ‚czytaczowi’. I wiem, że dalej różowo nie będzie. Polecam Janusza Korczaka Wam i dzieciom. Szczególnie dziś, gdy trwają dyskusje czy Halloween nie jest ucieczką od zadumy Wszystkich Świętych, czy nie uciekamy od trudnego tematu śmierci w stronę wygłupów i zabawy – warto poświęcić czas na poważną lekturę i rozmowę po niej.